Prof. Dr. İlhan Başgöz
Halkbilimci
İlhan Başgöz Halkbilim Derneği Onursal Başkanıaraştırma; yakup kadri bozalioğlu'1921 yılında arpalar biçilirken Gemerek'te doğmuşum. Babam Gemerek İlkokulu'nda öğretmendi. Annem Cadoğlu Türkmenleri’nden Zeycan hanım, ev kadını. İlkokul dördüncü sınıfa kadar Gemerek'te okudum. 1932 yılında babam emekli oldu, Sivas'a göçtük. Sivas'ta dedem Memo Ağa'dan kalma bir evimiz vardı. Oraya yerleştik. Ben ilkokul son sınıfı Hafız Recep İlkokulu'nda okudum. Bu okulun adı sonra Recep Evi oldu, daha sonra da yıkıldı, yerine Ziya Gökalp ilkokulu yapıldı. Ortaokulu Sivas'ta okudum. Benim öğrenci olduğum yıllarda ortaokul karma eğitime geçti. Kızlarla beraber okuduk. Liseyi Sivas Lisesi'nde okudum. O vakit bir lise bitirme imtihanı, bir de olgunluk imtihanı vardı. Üniversiteye başvurma hakkını ancak olgunluk imtihanından geçince kazanabilirdiniz. 1940 yılında Sivas Lisesi'nden 9 kişi mezun oldu ve olgunluk imtihanına girmek hakkını elde etti. Dokuz kişi olgunluk imtihanına girdik, sekiz arkadaş olgunluk imtihanından kaldı. Bir ben bu imtihanı kazandım.
Böylece 1940 sonbaharında Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin sözlü ve yazılı imtihanlarını kazandıktan sonra Türk Dili ve Edebiyatı Enstitüsü'ne öğrenci oldum. Abdülbakı Gölpınarlı, Ruşen Ferit Kam, Necmettin Halil Onan, Pertev Naili Boratav ve Tahsin Bağoğlu gibi değerli hocalardan ders aldım. 1944'te Enstitüyü bitirdim ve Pertev Naili Boratav'ın yanında doktora yapmaya başladım. 1949 yılında doktor unvanını kazandım, ilmi yardımcı olarak fakültede kaldım. Üç solcu hocayı, (Pertev Naili Boratav, Niyazı Berkes, Behice Boran) fakülteden atmak için kaynatılan cadı kazanı devrinde ben de Tokat Lisesi Edebiyat öğretmenliğine sürüldüm. 1952 yılında ve Tokat Lisesi edebiyat öğretmeniyken, Demokrat Parti'nin Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri benim görevime son verdi, bir zaman işsiz kaldım. Sonra askerliğimi yaptım. 1952 yılında Türk Ceza Kanunu'nun 142. maddesini ihlal etmek suçlaması ile tevkif edildim. 8,5 ay mahpusta kaldım. Bana iki yıl ceza verildi. Ve Türk Ceza Kanunu’nun aklımda kalmayan bir maddesi uyarınca verilen cezanın tamamı kaldırıldı.
1960 yılında Ford Vakfı'ndan bir burs alarak Amerika'ya gittim, 4 yıl Calofornia Üniversitesi’nde lekturer olarak görev yaptıktan sonra 1965 yılında Indiana Üniversitesi'nde asistans profesör olarak göreve başladım. Bu üniversitede 1997 yılına kadar görev yaptım. Üniversitenin Türkçe programını kurdum, programın yayın direktörlüğünü ve yayın serisinin genel editörlüğünü yaptım. Editörlüğüm bugün de devam ediyor. 1997 yılında Prof. Emeritüs olarak emekliye ayrıldım. Türkiye’ye döndükten iki yıl sonra Türkiye Bilimler Akademisi'ne şeref üyesi seçildim. Üç yıl Bilkent Üniversitesi'nde görev yaptıktan sonra 1999 yılında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde konuk profesör olarak görev aldım. 2008'e kadar bu üniversitede hocalık yaptım. Büyük Van yer depreminden iki ay evvel, 'doğu hizmetimin bittiğine' karar vererek Van'dan ayrıldım. Şimdi yılda bir sömestr OTDÜ de ders veriyorum, bir sömestri Indiana Üniversitesi'ne dönüp araştırmalarıma devam ediyorum.
Pek çok ödül aldım, konferans verdim, kitap yazdım.
İki kızım var. Aslı ve Nesli. Nesli Harvard Üniversitesinde doktordur. Aslı White and Case adındaki bir Amerikan hukuk şirketinin avukatı ve ortağıdır.
2012'de benim adıma kurulan İlhan Başgöz Halkbilim Derneği'nin Onursal Başkanlığını yapıyorum. Kadir, kıymet bilenler sağolsun, varolsun.
Cumhuriyet kadar iriyim, Cumhuriyet kadar diriyim.' Türkiye'nin ilk kuşak halkbilimcilerinden
Prof. Dr. M. İlhan BaşgözMehmet İlhan Başgöz; 1921 Sivas/Gemerek doğumlu. İlkokul dördüncü sınıfa kadar Gemerek İlkokulu'nda okudu. Öğretmen olan babası 1932 yılında emekli olduktan sonra Sivas'a taşındılar. İlkokul son sınıfı Sivas'ta Hafız Recep İlkokulu'nda okudu. Yine Sivas'ta ortaokulu, 1940 yılında da liseyi Sivas Lisesi'nde tamamladı.
1940'da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'ne girer.
1944 yılında Pertev Nail Boratav'ın asistanı olur.
1945 Ankara Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunu.
1949'da
Türk Folkloru ve Halk Edebiyatı dalında doktorasını verir.
Fakültenin folklor kürsüsü politikaya kurban verilip kapatılınca, Tokat Lisesi'ne edebiyat öğretmeni olarak atanır. İki yıl sonra öğretmenlikten çıkarılır.
1960 yılında Ford Vakfı bursu ile Amerika'ya davet edilir. Gittiği ABD'de dört yıl California Üniversitesi'nin Los Angeles ile Berkeley yerleşkelerinde ve Indiana Üniversitesi'nde çalıştı. İlhan Başgöz aynı zamanda üniversitenin Ural-Altay Dilleri ve Folklor Enstitüsü'nde üniversite Türkçe programının direktörü olarak görev yaptı.
1975'de Profesör yapıldığı Indiana Üniversitesi'nden 1997 yılında Emeritus payesiyle emekli oldu.
İlhan Başgöz, Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Üyeliği yaptı.
Bilime en büyük katkılarından biri de Indiana Üniversitesi'nde, kendi kurduğu Türk Araştırmaları Yayın Dizisi'nin genel editörü olarak Türk kültürü konusunda yirmiye yakın İngilizce yapıtın yayımlanmasını sağlamış olmasıdır.
Prof. Dr. İlhan Başgöz; 2012 tarihinde merkezi İstanbul'da olan ve adına kurulan
İlhan Başgöz Halkbilim Derneği'nin onursal başkanıdır.
Prof. Dr. İlhan Başgöz; Türkiye Bilimler Akademisi Şeref Üyesi olup aynı zamanda Amerikan Folklor Cemiyeti Onur Üyesi ve folklor/edebiyat dergisi Hakem Kurulu Üyesi'dir.
Prof. Dr. İlhan Başgöz; 2000 yılında 7. Hacı Bektaş Veli Dostluk ve Barış Ödülü'ne, 2004'de Türkiye Bilimler Akademisi TÜBA Bilim Ödülü'ne, 2009 yılında da Dünya Kardeşlik Birliği Mevlana Yüce Vakfı'nın Edebiyat Dalındaki Ödülü'ne layık görülmüştür. Yine 2010 tarihinde yurt içinde ve yurt dışında Türk eğitimine ve kültürüne yaptığı önemli katkılar nedeniyle Ulusal Eğitim Derneği tarafından verilen Eğitim Onur Ödülü'nü almıştır.
Dergilerde yayımlanan şiirleri:
-Gücük Sıçan Hayal Kuruyorfolklor/edebiyat dergisi
Sayı:14 - Haziran-Temmuz 1998 Sayfa:136-138
Zara Kültür Araştırma Grubu tarafından; 11 Şubat 2013 tarihinde bu sayfa oluşturulmuştur.
Son güncelleme: 30.7.2019 |
Sayfa Gösterimi: 2061
